Vai trò của Snus và Nicotine Pouches trong Hỗ Trợ Bỏ Thuốc Lá

Tỷ lệ hút thuốc lá toàn cầu vẫn là một vấn đề y tế công cộng nghiêm trọng, gây ra hàng triệu ca tử vong mỗi năm và tạo gánh nặng lớn cho hệ thống y tế. Tại Việt Nam, dù đã có những nỗ lực trong việc kiểm soát thuốc lá, số lượng người hút thuốc vẫn còn đáng kể. Trong bối cảnh đó, việc tìm kiếm các phương pháp hỗ trợ cai nghiện hiệu quả và giảm thiểu tác hại của thuốc lá là vô cùng quan trọng. Snus và nicotine pouches, hai loại sản phẩm không khói, đang ngày càng thu hút sự quan tâm như những lựa chọn tiềm năng cho người muốn từ bỏ thuốc lá truyền thống. Bài viết này sẽ đi sâu vào phân tích vai trò của snus và nicotine pouches trong quá trình bỏ thuốc lá, dựa trên cơ sở khoa học, so sánh chi tiết giữa hai sản phẩm và xem xét những yếu tố pháp lý, đạo đức liên quan.

1. Tìm hiểu về Snus và Nicotine Pouches

1.1 Snus:

Snus là một sản phẩm thuốc lá không khói truyền thống có nguồn gốc từ Thụy Điển, với lịch sử sử dụng hàng thế kỷ. Quá trình sản xuất snus bao gồm việc nghiền hoặc cắt nhỏ lá thuốc lá, sau đó trộn với nước, muối (sodium chloride) đóng vai trò là chất bảo quản và tăng hương vị, cùng với sodium carbonate để điều chỉnh độ pH, tạo điều kiện thuận lợi cho việc hấp thụ nicotine qua niêm mạc miệng. Để tăng tính hấp dẫn, các nhà sản xuất thường thêm vào nhiều loại hương liệu khác nhau, từ bạc hà đến các loại trái cây. Snus có hai dạng chính:

• Snus rời (Loose): Người dùng tự lấy một lượng snus vừa đủ và vo thành viên nhỏ để đặt dưới môi trên hoặc dưới. Dạng này cho phép người dùng điều chỉnh kích thước và lượng snus theo sở thích cá nhân.
• Snus gói (Portion): Snus được đóng gói sẵn trong các túi nhỏ bằng giấy lọc, tương tự như túi trà. Dạng này tiện lợi, vệ sinh và dễ sử dụng hơn, đặc biệt ở những nơi công cộng.

Một yếu tố quan trọng trong sản xuất snus là quá trình xử lý nhiệt, thường là tiệt trùng hoặc thanh trùng, giúp giảm đáng kể hàm lượng các hợp chất nitrosamine đặc hiệu cho thuốc lá (TSNAs), vốn là những chất gây ung thư tiềm ẩn có trong nhiều sản phẩm thuốc lá không khói khác.

1.2 Nicotine Pouches:

Nicotine pouches là một sản phẩm mới hơn, xuất hiện trên thị trường như một giải pháp thay thế thuốc lá hiện đại. Điểm khác biệt cốt yếu là chúng hoàn toàn không chứa bất kỳ thành phần nào của cây thuốc lá. Thành phần cơ bản của nicotine pouches bao gồm:

• Nicotine: Có thể có nguồn gốc từ cây thuốc lá hoặc được tổng hợp hóa học.
• Chất độn: Thường là cellulose thực vật, tạo cấu trúc và thể tích cho túi.
• Hương liệu: Rất đa dạng, bao gồm các hương vị trái cây, bạc hà, cà phê, vani và nhiều loại khác, nhắm đến việc thu hút nhiều đối tượng người dùng khác nhau.
• Chất tạo ngọt: Thường là các loại đường không calo hoặc các chất tạo ngọt nhân tạo, cải thiện hương vị.
• Chất điều chỉnh độ pH: Giúp kiểm soát tốc độ và mức độ hấp thụ nicotine.
• Chất bảo quản độ ẩm: Giữ cho sản phẩm không bị khô trong quá trình bảo quản và sử dụng.

Nicotine pouches được đóng gói trong các túi nhỏ tương tự như portion snus và được đặt dưới môi để nicotine được hấp thụ vào máu qua niêm mạc miệng. Một ưu điểm của nicotine pouches là chúng thường không có mùi thuốc lá và ít gây chảy nước bọt hơn so với snus, mang lại trải nghiệm kín đáo và thoải mái hơn cho người sử dụng.

2. Cơ sở khoa học về tiềm năng hỗ trợ bỏ thuốc lá

• Cung cấp Nicotine Có Kiểm Soát: Cả snus và nicotine pouches đều cung cấp nicotine cho cơ thể mà không kèm theo hàng ngàn hóa chất độc hại được tạo ra từ quá trình đốt cháy thuốc lá. Việc kiểm soát lượng nicotine hấp thụ có thể giúp giảm bớt các triệu chứng cai thuốc lá, bao gồm cảm giác thèm thuốc dữ dội, bứt rứt, lo lắng, khó tập trung và các rối loạn tâm lý khác thường gặp khi ngừng hút thuốc. Việc duy trì một nồng độ nicotine ổn định trong máu có thể giúp người dùng dễ dàng hơn trong việc giảm dần sự phụ thuộc vào thuốc lá điếu.
• Thay Thế Hành Vi Hút Thuốc: Hành vi hút thuốc không chỉ là về việc hấp thụ nicotine mà còn liên quan đến các thói quen và nghi lễ đã ăn sâu vào tiềm thức. Việc sử dụng snus hoặc nicotine pouches có thể phần nào đáp ứng nhu cầu về hành động đặt thứ gì đó vào miệng và giữ nó ở đó, từ đó giúp người hút thuốc cảm thấy bớt "trống trải" và dễ dàng hơn trong việc từ bỏ thói quen đốt và hút thuốc lá. Đồng thời, chúng loại bỏ các yếu tố kích thích liên quan đến khói thuốc, như mùi khói, hình ảnh điếu thuốc và các tình huống xã hội thường gắn liền với việc hút thuốc.
• Giảm Thiểu Tác Hại So Với Thuốc Lá Truyền Thống: Lợi ích quan trọng nhất của snus và nicotine pouches là khả năng giảm thiểu đáng kể tác hại so với thuốc lá điếu. Quá trình đốt cháy thuốc lá tạo ra hàng ngàn hóa chất độc hại, trong đó có nhiều chất gây ung thư và các bệnh về đường hô hấp, tim mạch. Bằng cách loại bỏ quá trình đốt cháy, snus và nicotine pouches giảm thiểu đáng kể sự tiếp xúc của người dùng với các chất độc hại này. Các nghiên cứu ở Thụy Điển, nơi snus được sử dụng rộng rãi, đã chỉ ra rằng tỷ lệ mắc các bệnh liên quan đến thuốc lá thấp hơn đáng kể so với các quốc gia có tỷ lệ hút thuốc tương đương nhưng tỷ lệ sử dụng snus thấp. Nicotine pouches, do không chứa thuốc lá, được kỳ vọng sẽ có mức độ rủi ro sức khỏe thấp hơn nữa, mặc dù cần có thêm các nghiên cứu dài hạn để xác nhận điều này.

3. So sánh Snus và Nicotine Pouches trong Bối Cảnh Bỏ Thuốc Lá

• Hiệu quả giảm thèm thuốc: Cả snus và nicotine pouches đều hiệu quả trong việc cung cấp nicotine và giúp giảm cảm giác thèm thuốc. Tuy nhiên, trải nghiệm có thể khác nhau. Một số người dùng quen với thuốc lá có thể thích hương vị và cảm giác "đầy đặn" hơn của snus. Trong khi đó, sự đa dạng về hương vị của nicotine pouches có thể hấp dẫn những người muốn tránh hương vị thuốc lá hoặc tìm kiếm những trải nghiệm mới lạ.
• Mức độ chấp nhận và tiện lợi: Nicotine pouches thường được đánh giá cao hơn về tính kín đáo và tiện lợi do không có mùi thuốc lá rõ rệt và ít gây chảy nước bọt. Điều này giúp người dùng cảm thấy thoải mái hơn khi sử dụng ở nhiều môi trường khác nhau. Snus, đặc biệt là dạng rời, có thể đòi hỏi người dùng phải có kỹ năng sử dụng nhất định và có thể gây ra một số bất tiện nhỏ.
• Tiềm năng gây nghiện: Cả snus và nicotine pouches đều chứa nicotine, một chất gây nghiện cao. Hàm lượng nicotine và tốc độ hấp thụ có thể khác nhau giữa các sản phẩm, ảnh hưởng đến khả năng gây nghiện. Việc lựa chọn sản phẩm có hàm lượng nicotine phù hợp và giảm dần liều lượng theo thời gian là rất quan trọng trong quá trình bỏ thuốc lá.
• Rủi ro sức khỏe: Mặc dù snus được coi là ít gây hại hơn thuốc lá điếu, nó vẫn mang theo một số rủi ro sức khỏe tiềm ẩn, bao gồm các vấn đề về răng miệng và có thể tăng nguy cơ mắc một số loại ung thư. Nicotine pouches, do không chứa thuốc lá, được cho là có rủi ro thấp hơn về các bệnh liên quan trực tiếp đến thuốc lá, nhưng những tác động lâu dài của việc sử dụng nicotine tinh khiết vẫn đang được nghiên cứu.
• Khả năng tiếp cận và chi phí: Tình trạng pháp lý và sự sẵn có của snus và nicotine pouches khác nhau tùy theo quốc gia và khu vực. Chi phí của cả hai sản phẩm cũng có thể khác nhau tùy thuộc vào thương hiệu và hàm lượng nicotine. Tại Việt Nam, cả hai sản phẩm này hiện chưa được phép lưu hành chính thức, gây ra những khó khăn nhất định trong việc tiếp cận và kiểm soát chất lượng.

4. Bằng chứng thực tế và nghiên cứu

Kinh nghiệm từ Thụy Điển, nơi tỷ lệ sử dụng snus cao và tỷ lệ hút thuốc lá thấp nhất châu Âu, cho thấy mối liên hệ tiềm năng giữa việc sử dụng snus như một sản phẩm thay thế và việc giảm tỷ lệ hút thuốc. Tuy nhiên, cần lưu ý rằng bối cảnh văn hóa và quy định pháp lý ở Thụy Điển có thể khác biệt so với các quốc gia khác.

Nghiên cứu về hiệu quả của nicotine pouches trong việc hỗ trợ bỏ thuốc lá vẫn còn ở giai đoạn đầu do đây là một sản phẩm tương đối mới. Tuy nhiên, một số nghiên cứu ban đầu cho thấy rằng nicotine pouches có thể giúp giảm cảm giác thèm thuốc và các triệu chứng cai ở những người hút thuốc. Cần có thêm các nghiên cứu quy mô lớn và dài hạn để đánh giá đầy đủ vai trò của nicotine pouches trong quá trình cai nghiện và so sánh hiệu quả của chúng với các phương pháp khác, bao gồm cả các liệu pháp thay thế nicotine truyền thống (NRTs).

5. Cân nhắc quan trọng khi sử dụng để bỏ thuốc lá

• Không phải là sản phẩm vô hại: Người dùng cần nhận thức rõ rằng cả snus và nicotine pouches đều chứa nicotine, một chất gây nghiện cao, và việc sử dụng chúng không phải là không có rủi ro.
• Công cụ chuyển đổi, không phải đích đến: Mục tiêu cuối cùng của việc bỏ thuốc lá là ngừng hoàn toàn việc sử dụng nicotine. Snus và nicotine pouches nên được xem xét như những công cụ hỗ trợ tạm thời trong quá trình chuyển đổi.
• Kết hợp với các phương pháp hỗ trợ khác: Để tăng cơ hội thành công, việc sử dụng snus hoặc nicotine pouches nên được kết hợp với các phương pháp hỗ trợ cai nghiện khác đã được chứng minh hiệu quả, chẳng hạn như tư vấn tâm lý, liệu pháp hành vi và các nhóm hỗ trợ.
• Lựa chọn sản phẩm phù hợp: Người dùng nên lựa chọn sản phẩm có hàm lượng nicotine phù hợp với mức độ nghiện của mình và giảm dần liều lượng theo thời gian. Hương vị cũng là một yếu tố quan trọng để duy trì việc sử dụng trong giai đoạn đầu.
• Tham khảo ý kiến chuyên gia y tế: Đặc biệt đối với những người có bệnh nền hoặc đang sử dụng các loại thuốc khác, việc tham khảo ý kiến của bác sĩ hoặc chuyên gia cai nghiện là rất quan trọng để có một lộ trình bỏ thuốc lá an toàn và hiệu quả.

6. Các vấn đề pháp lý và đạo đức

Tình trạng pháp lý của snus và nicotine pouches rất khác nhau trên toàn cầu, từ việc hợp pháp hóa và quản lý chặt chẽ ở một số quốc gia đến việc bị cấm hoàn toàn ở những nơi khác. Vấn đề tiếp thị và quảng bá các sản phẩm này, đặc biệt là đối với giới trẻ và những người chưa từng sử dụng nicotine, đang gây ra nhiều tranh cãi về đạo đức. Sự cần thiết của các nghiên cứu độc lập và dài hạn về tác động sức khỏe của cả snus và nicotine pouches là rất quan trọng để các nhà quản lý có thể đưa ra các quyết định pháp lý dựa trên bằng chứng khoa học.

Kết luận

Snus và nicotine pouches có thể đóng một vai trò nhất định trong việc giảm tác hại của thuốc lá và hỗ trợ quá trình bỏ thuốc lá cho một số người hút thuốc. Tuy nhiên, việc sử dụng chúng cần được tiếp cận một cách thận trọng, với sự hiểu biết đầy đủ về những rủi ro tiềm ẩn và trong khuôn khổ của một kế hoạch cai nghiện toàn diện. Việc ưu tiên các phương pháp cai nghiện đã được chứng minh hiệu quả và tìm kiếm sự tư vấn từ các chuyên gia y tế vẫn là những yếu tố then chốt để đạt được thành công trong việc từ bỏ thuốc lá và hướng tới một cuộc sống khỏe mạnh hơn.